شاید تا به حال نام مراسم چای ژاپنی یا همان مراسم چادو به گوش‌تان خورده باشد یا در فیلم‌ها و نمایش‌های مختلف بخش‌هایی از آن را دیده باشید. مراسم چادو یا سادو یک مراسم سنتی در ژاپن است که اهمیت زیادی در فرهنگ این کشور دارد. این مراسم برای ژاپنی‌ها مملو از آرامش، زیبایی، تفکر و همراه با مراقبه است و رسم و رسوم خاصی هم به دنبال خود دارد. روش آماده سازی چای، دم کردن آن، سرو و نوشیدن چای، همه و همه طبق آداب و رسوم مردم ژاپن انجام می‌شود و ترتیب جالبی دارد. اگر تابه‌حال برایتان سوال پیش آمده است که چرا باید یک چای خوردن ساده انقدر مهم باشد و چه نیازی به این همه مراسم و رعایت کردن جزئیات است، با ما همراه باشید تا به این سوالات پاسخ بدهیم.
تاریخچه مراسم چای ژاپنی در توکیو
اولین بار در قرن هشتم بود که چای وارد ژاپن شد و معمولا کاربرد پزشکی و درمان داشت. این ماده خوراکی تنها در بین اشراف‌زاده‌ها و مردم طبقات بالای جامعه استفاده می‌شد. در چین نوشیدن چای سبز یک بخش از مراسم مدیتیشن و مراقبه بوده که با نام ذن شناخته می‌شده است. حتی امروزه هم روح مراقبه و آرامش را می‌توان در تک‌تک بخش‌های مراسم‌های چای ژاپنی دید. محبوبیت و رواج چای در بین مردم ژاپن در دوره‌های موراماچی رخ داد و مراسم چای خوری در ژاپن یکی از محبوب‌ترین مراسمات مردم ژاپنی بود. فلسفه مراسم چای ژاپنی این است که میزبان اوج احترام و مهمان‌نوازی خود را به مهمان نشان دهد. هارمونی و هماهنگی این مراسم، نقطه قوتی در مراسمات ژاپنی‌ها است. مراسم چای ژاپنی اهمیت زیادی برای مردم داشت و آن‌ها حتی کلاس‌های مختلفی برگزار می‌کردند تا اصول اولیه و مراحل مختلف نوشیدن چای را در این مراسم آموزش دهند.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره جشن شکوفه‌های گیلاس توکیو ژاپن
هنر سرو چای در ژاپن، یک هنر تکریم شده
قبل از هر چیز به‌یاد داشته باشید که وقتی از چای صحبت می‌کنیم، منظورمان چای سبز است. چای مخصوص مراسم چادو ژاپن همواره از نوع چای سبز بوده است. این مراسم در زبان ژاپنی به نام مراسم چادو یا سادو شناخته می‌شود و معمولا یک در اتاق به نام اتاق چای با کفپوش تامامی اجرا می‌شده است. نکته مهمی که در خصوص این مراسم وجود دارد این است که این مراسم علاوه‌بر این‌که روش دم کردن و نوشیدن چای را نشان می‌دهد، یک نوع احترام گذاشتن به مهمان است. در این مراسم از پورد چای سبز یا ماچا استفاده شده و چای در کاسه‌هایی به نام چاوان سرو می‌شود. این مراسم جزئیات و مراحل مختلفی دارد که تماما باید توسط میزبان رعایت شوند. در ژاپن مدرسه‌های مختفلی برای آموزش سرو چای و مراسم چای ژاپنی وجود دارد و این مراسم سنتی و فرهنگی هنوز هم به همه افراد این مملکت آموزش داده می‌شود.
فصل‌ها هم در مراسم چای ژاپنی تاثیر داشتند
فصل‌های مختلف سال و تغییرات آب‌و‌هوایی نقش مهمی در برگزاری مراسم چای ژاپنی دارند. به‌طور سنتی در فرهنگ ژاپن سال به دو فصل اصلی تقسیم می‌شود که شامل فصل رو و ماه‌های سرد سال و فصل فورو و ماه‌های گرم سال است. مراسم چای ژاپنی توکیو در هر فصل کمی متفاوت است و وسایل و لوازم خاص خودش را می‌طلبد. حتی کفپوشی که در اتاق پهن می‌کنند، بنا به فصل، تغییر می‌کند.
وسایل ضروری مراسم چای ژاپنی ها
وسایل زیادی برای برگزاری این مراسم استفاده می‌شود که آن‌ها را با نام چادوگو می‌شناسند. این وسایل اهمیت زیادی در مراسم چای دارند و به دقت از آن‌ها نگهداری می‌شود. اما فقط وجود بعضی از آن‌ها برای این مراسم ضروری هستند و وجود برخی دیگر تنها فرمالیته است. از این میان می‌توان به پیاله چای اشاره کرد که چای در آن آماده می‌شود و نوع آن با توجه به فصل تغییر می‌کند. مثلا کاسه‌های گودتر برای فصول سرد سال و کاسه‌های کم عمق‌تر برای فصول گرم سال استفاده می‌شوند.
یکی‌دیگر از وسایل ضروری مراسم چای خوری در کشور ژاپن، چایدان است که چای را در آن نگهداری می‌کنند. از دیگر وسایل ضروری این مراسم یک قاشق کوچک و یک همزن است. معمولا میزبان از بهترین فنجان‌هایش برای سرو چای استفاده می‌کند و کیفیت و تزئیناتی که در این مراسم استفاده می‌شود، نشانگر سلیقه و مهارت میزبان است. به‌همین‌خاطر صاحب‌خانه‌ها دقت زیادی در نگهداری از وسایل سرو چای به خرج می‌دهند.
بیشتر بخوانید: پارک هیتاچی، سرزمینی پر از گل‌های رنگارنگ
مراسم چای ژاپنی توکیو
معمولا تشریفات چای به‌عنوان بخشی از مراسم چای در کنار غذای کایسکی برگزار می‌شود اما این موضوع اجباری نیست و گاهی تشریفات چای برای مدت کوتاه‌تر و به‌شکل جداگانه هم شکل می‌گیرد که در این‌صورت تعداد مهمان‌ها معمولا به 4 یا 5 نفر می‌رسند. توصیه اول این است که کمی زودتر از زمان مقرر در مکان مربوطه حاضر شده و در اتاق انتظار منتظر رسیدن مهمانان دیگر بمانید. سپس مهمانان باید دست و لب‌شان را به‌صورت نمادین در یک کاسه بشویند تا گرد و خاک دنیای بیرون از آن تمیز شود و از نظر روحی برای مراسم مهیا شوند. سپس آن‌ها با درخواست میزبان کفش‌شان را درآورده و وارد اتاق می‌شوند. همچنین به هم تعظیم می‌کنند و می‌نشینند. آخرین فردی که داخل اتاق می‌شود، تمام وسایل ضروری برای نوشیدن چای را تک تک می‌شوید و آن‌ها را می‌چیند و بعد از آن یک چای غلیظ آماده می‌کند.
جزئیات بیشتری در خصوص مراسم چای ژاپنی
مکان برگزاری مراسم
فلسفه مراسم چادو ژاپن رسیدن به آرامش در عین حفظ سادگی است. در روش سنتی در سال‌های دور، این مراسم معمولا در مرکز یک باغ انجام می‌شد و فضای سبز اطراف و گل گیاه به ایجاد یک فضای آرام و بدون دغدغه کمک می‌کرد. با‌این‌حال امروزه بیشتر خانه‌ها حیاط یا باغ ندارند و به‌همین‌خاطر است که مراسم را در اتاقی به نام اتاق چای برگزار می‌کنند. اتاق چای یک اتاق ساده و بدون وسایل تجملاتی است که معمولا با چوب بامبو ساخته می‌شود. در ورودی این اتاق معمولا طول کوتاه‌تری نسبت به قد طبیعی افراد دارد و مهمانان مجبورند پیس از ورود به اتاق خم شوند و غرور خود را بشکنند.
ورود مهمانان به اتاق چای
تعداد مهمانان در مراسم چای ژاپنی معمولا بیشتر از 5 نفر نیست. مهمانان کمی زودتر از زمان مقرر رسیده و در اتاق انتظار منتظر می‌مانند. سپس میزبان کنار وسایل تهیه چای به صورت دو زانو می‌نشیند و سپس مهمانان دور تا دور او در جای خودشان می‌نشینند. مراسم آماده سازی چای شباهت جالبی به یک رقص موزون دارد و تماشای آن خود حس آرامش را در شما پدیدار می‌کند.
آماده سازی چای
در مراسم جای ژاپنی میزبان چای را در مقابل مهمانان آماده می‌کند و این کار را با رفتارهای موزون و ظریفی انجام می‌دهد. تهیه چای مهم‌ترین بخش این مراسم است. این مراسم معمولا توسط خانم خانه اجرا شده و هدف آن پذیرایی از مهمانان است.
بیشتر بخوانید: 25 هتل عجیب و جالب در توکیو که از دیدنشان حیرت خواهید کرد
سرو چای
در مراسم چای ژاپنی معمولا یک ظرف حاوی شیرینی هم به مهمانان داده می‌شود که البته باید شیرین را قبل از صرف چای میل کنند. ظرف شیرینی روی کفپوش تامامی مقابل مهمانان قرار داده می‌شود. مهمانان با دست راست شیرینی را برداشته و بشقاب را هم با دست چپ برمی‌دارند. در روش سنتی، چای سبز با ملاقه کوچک چوبی از جنس بامبو در کاسه‌ها چاوان ریخته می‌شود. مهمانان با هر دو دست کاسه چای را می‌گیرند و چند جرعه کوچک از آن می‌نوشند و سپس ظرف را روی کفپوش تامامی می‌گذارند.
اهمیت ظروف سرو چای
در طول مراسم و بعد از نوشیدن چای اول، مهمانان از میزبان و لوازم او تعریف و تمجید می‌کنند. آن‌ها دستکش‌های به‌خصوصی به‌دست می‌کنند یا از دستمال و پارچه برای بلند کردن پیاله استفاده می‌کنند تا صدمه‌ای به آن وارد نکنند. این ظروف نشانه سربلندی و اعتبار یک خانواده ژاپنی هستند و گاهی از یک نسل به نسل دیگر منتقل می‌شوند.
بعد از تمام شدن سرو جای، مهمانان در مقابل میزبان تعظیم کرده و از او به خاطر چای تشکر می‌کنند. سپس میزبان از آن‌ها می‌پرسد که آیا باز هم میل دارند که چای بنوشند؟ اگر پاسخ‌شان مثبت باشد، یک دور دیگر این مراسم تکرار می‌شود و درغیر این‌صورت، مراسم تمام می‌شود و میزبان ظرف‌ها را شسته و در جای خود می‌گذارد.
متن دیدگاه
نظرات